Parlamentarna skupština Bosne i Hercegovine na sjednici Predstavničkog doma održanoj dana 28.08.2023. godine i na sjednici Doma naroda održanoj dana 30.08.2023. godine, usvojila je Zakon o organizaciji tržišta vina u Bosni i Hercegovini, koji je objavljen u Službenom glasniku Bosne i Hercegovine broj 63/23 dana 15.09.2023. godine.
Zakonom o organizaciji tržišta vina u Bosni i Hercegovini uređuju se principi organizacije tržišta vina. Sadrži odredbe o proizvodnji grožđa i vina potrebne za organizaciju tržišta vina, odredbe o oznakama porijekla, oznakama geografskog porijekla i tradicionalnim izrazima u sektoru vinarstva, odredbe o označavanju, prezentaciji i reklamiranju proizvoda sektora vinarstva, stavljanju proizvoda na tržište, nadzoru i kontrolama proizvodnih potencijala i tržišta proizvoda sektora vinarstva, te tržišno relevantne odredbe o organskim vinima, aromatizovanimn vinskim proizvodima i voćnim vinima.
U daljem tekstu detaljnije ćemo se osvrnuti na odredbe Zakona koje se odnosi na proizvodnju i tržište. Naime, sektor vinarstva obuhvata sljedeće kategorije proizvoda: vino, mlado vino u fermentaciji, likersko vino, pjenušavo vino, kvalitetno pjenušavo vino, kvalitetno aromatično pjenušavo vino, gazirano pjenušavo vino, polupjenušavo (biser) vino, gazirano polupjenušavo (biser) vino, grožđani mošt, grožđani mošt u fermentaciji, grožđani mošt u fermentaciji ekstrahiran iz prosušenog grožđa, koncentrirani grožđani mošt, prečišćeni koncentrirani grožđani mošt, vino od prosušenog grožđa, vino od prezrelog grožđa i vinsko sirće.
Naprijed navedeni proizvodi u Bosni i Hercegovini mogu se proizvoditi samo od grožđa sorti vinove loze koje se kao priznate vode u skladu sa Listom priznatih vinskih sorti vinove loze u Bosni i Hercegovini, koju donosi Savjet ministara Bosne i Hercegovine. Kao priznate u Bosni i Hercegovini mogu se voditi samo sorte vinove loze koje ispunjavaju sljedeće uslove: da sorta pripada vrsti Vitis vinifera L. ili je nastala ukrštanjem između vrste Vitis vinifera L. i drugih vrsta roda Vitis i da sorta nije jedna od sljedećih: Noah, Othello, Isabelle, Jacquez, Clinton i Herbemont.
Proizvodnja mošta i vina uključuje transport i preuzimanje grožđa, preradu grožđa, tehnološke procese u proizvodnji mošta i vina, zaključno sa skladištenjem.
Kada je riječ o označavanju proizvoda u obavezne elemente označavanja proizvoda stavljenih na tržište u Bosni i Hercegovini ili namijenjenih izvozu spada oznaka kategorije proizvoda od grožđa pri čemu se za vino, pjenušavo vino, kvalitetno pjenušavo vino, kvalitetno aromatično pjenušavo vino, gazirano pjenušavo vino, polupjenušavo (biser) vino i gazirano polupjenušavo (biser) vino, ako su podvrgnuti dealkoholizaciji, navodi i sljedeće: izraz “dealkoholizirano” ako stvarna alkoholna jačina proizvoda iznosi najviše 0,5% vol.; ili izraz “djelimično dealkoholizirano” ako stvarna alkoholna jačina proizvoda iznosi više od 0,5%., a manje od najmanje stvarne alkoholne jačine te kategorije prije dealkoholizacije. Za vina sa zaštićenom oznakom porijekla ili zaštićenom oznakom geografskog porijekla obavezno se navodi izraz “zaštićena oznaka porijekla” ili “zaštićena oznaka geografskog porijekla” i naziv zaštićene oznake porijekla ili zaštićene oznake geografskog porijekla. U obavezne elemnte spadaju i: stvarna volumna alkoholna jačina, oznaka porijekla, oznaka punionice ili, kod pjenušavog vina, gaziranog pjenušavog vina, kvalitetnog pjenušavog vina ili kvalitetnog aromatičnog pjenušavog vina, naziv proizvođača ili prodavača. Nadalje, oznaka uvoznika za uvezena vina, a za pjenušavo vino, gazirano pjenušavo vino, kvalitetno pjenušavo vino ili kvalitetno aromatično pjenušavo vino, oznaka za sadržaj šećera u vinu. Takođe mora biti označena nutritivna deklaracija, popis sastojaka, a u slučaju vina koja su podvrgnuta dealkoholizaciji i čija je stvarna alkoholna jačina manja od 10% vol. najkraći rok trajanja, u skladu s odredbama posebnog propisa o pružanju informacija potrošačima o hrani.
Prije stavljanja vina na tržište, fizičko ili pravno lice, vlasnik proizvoda mora nadležnim institucijama podnijeti zahtjev za izdavanje rješenja o stavljanju vina na tržište. Izdavanje rješenja o stavljanju na tržište mora se zahtijevati i kod izvoza grožđa na tržište izvan Bosne i Hercegovine.
Zakonom o organizaciji tržišta vina u Bosni i Hercegovini osigurani su mnogo bolji uslovi za proizvodnju vina, kao i bolji pristup proizvođača iz Bosne i Hercegovine evropskim i svjetskim tržištima, što je od velikog značaja.
Zakon o o organizaciji tržišta vina u Bosni i Hercegovini stupio je na snagu dana 23.09.2023. godine.
Autor: Anja Banjac
E-mail: [email protected]
